Lo papet Colom es mòrt. Aviá 93 ans. Normalament, dins aquestes cases, disi "pro vièlh per faire lo mòrt". Mas aqueste còp, o dirai pas...
Alara, del còp, me vau metre sul divan, anam tornar enrè, e vos vau contar.....
Quand èri pichòta, demoraviam a la gara del vilatge, que ma maire trabalhava a la gara, èra la cap de gara. La gara èra un pauc luènh del vilatge. Aviam coma vesins pas qu'un ostal vièlh, amb un parelh de vièlhs dedins. Demoravan dins un ostal vièlh vièlh vièlh, encara mai vièlhs qu'eles. Lo vièlh èra retirat de la SNCF, e èra un ostal de la SNCF qu'esperava que crebèsson los vièlhs per poder tombar son ostal..
La femna aviá lo pèl blanc e un solex.
L'òme èra bòrni d'un uèlh e bramava de longa.
Passavi plan de temps a son ostal. I beviái de limonada. Èra lo solet endrech que coneissiái que i aviá de limonada. Sai pas perqué, mas coneissi pas de mond qu'agèsson de limonada a son ostal, ne coneissètz vosautres?
Èra l'ostal de la limonada. E èra l'ostal del ramí. L'ivèrn, i anaviam amb ma maire, ieu èri pichòta, aviái 6 ans, e passaviam la tantossada del dimenge a jogar al ramí amb lo papet e la mamet Colom. I ai pas mai jogat dempuèi. La tele èra totjorn fòrta. La pèça totjorn escura.
Lo vièlh romegava de longa. La vièlha lo mandava cagar.
Quand començava de far jorn tard, aprèp lo sopar, anaviam lo paire, la maire e ieu davant son ostal, qu'èra a la broa de la rota, que i aviá un banqueton. Los adults s'i assetavan, ma maire parlava amb la vièlha, mon paire amb lo vièlh. Ieu, jogavi o amb la tartuga, qu'avián una tartuga dins son òrt, o amb la grava de la broa de la rota. E escotavi.
Me trachi 20 ans aprèp de tot plen de causas... Lo vièlh parlava pas que patoès, un montpelhierenc dels bòns. E amb mon paire parlavan pas que patoès. E i aviá la mameta Pinel qu'es pas encara mòrta, qu'a 94 ans... Totes parlavan pas que patoès entre eles.
Mon paire es mòrt fa d'annadas.
La mamet Colom es mòrta fa d'annadas.
Lo papet Colom es mòrt la setmana passada.
Un brave tuèrt quand la maire m'o diguèt. Fa un brieu que disiái que lo voliái anar registrar... e recuolavi. En me disent "as lo temps". Un pauc coma se de l'anar registrar li donèsse lo drech de morir, enfin. L'esperava sa mòrt lo papet Colom. E ieu me disi que non, qu'aqueste mond morisson pas, que vòli pas que moriguèsson.
Mon paire es mòrt fa d'annadas.
La mamet Colom es mòrta fa d'annadas.
Lo papet Colom es mòrt la setmana passada.
Demòra pas que la Mameta Pinel per anar registrar los vièlhs occitanofòns de mon enfància. Demòra pas qu'ela per me parlar de mon paire.
L'aurai lo coratge?
.
Alara, del còp, me vau metre sul divan, anam tornar enrè, e vos vau contar.....
Quand èri pichòta, demoraviam a la gara del vilatge, que ma maire trabalhava a la gara, èra la cap de gara. La gara èra un pauc luènh del vilatge. Aviam coma vesins pas qu'un ostal vièlh, amb un parelh de vièlhs dedins. Demoravan dins un ostal vièlh vièlh vièlh, encara mai vièlhs qu'eles. Lo vièlh èra retirat de la SNCF, e èra un ostal de la SNCF qu'esperava que crebèsson los vièlhs per poder tombar son ostal..
La femna aviá lo pèl blanc e un solex.
L'òme èra bòrni d'un uèlh e bramava de longa.
Passavi plan de temps a son ostal. I beviái de limonada. Èra lo solet endrech que coneissiái que i aviá de limonada. Sai pas perqué, mas coneissi pas de mond qu'agèsson de limonada a son ostal, ne coneissètz vosautres?
Èra l'ostal de la limonada. E èra l'ostal del ramí. L'ivèrn, i anaviam amb ma maire, ieu èri pichòta, aviái 6 ans, e passaviam la tantossada del dimenge a jogar al ramí amb lo papet e la mamet Colom. I ai pas mai jogat dempuèi. La tele èra totjorn fòrta. La pèça totjorn escura.
Lo vièlh romegava de longa. La vièlha lo mandava cagar.
Quand començava de far jorn tard, aprèp lo sopar, anaviam lo paire, la maire e ieu davant son ostal, qu'èra a la broa de la rota, que i aviá un banqueton. Los adults s'i assetavan, ma maire parlava amb la vièlha, mon paire amb lo vièlh. Ieu, jogavi o amb la tartuga, qu'avián una tartuga dins son òrt, o amb la grava de la broa de la rota. E escotavi.
Me trachi 20 ans aprèp de tot plen de causas... Lo vièlh parlava pas que patoès, un montpelhierenc dels bòns. E amb mon paire parlavan pas que patoès. E i aviá la mameta Pinel qu'es pas encara mòrta, qu'a 94 ans... Totes parlavan pas que patoès entre eles.
Mon paire es mòrt fa d'annadas.
La mamet Colom es mòrta fa d'annadas.
Lo papet Colom es mòrt la setmana passada.
Un brave tuèrt quand la maire m'o diguèt. Fa un brieu que disiái que lo voliái anar registrar... e recuolavi. En me disent "as lo temps". Un pauc coma se de l'anar registrar li donèsse lo drech de morir, enfin. L'esperava sa mòrt lo papet Colom. E ieu me disi que non, qu'aqueste mond morisson pas, que vòli pas que moriguèsson.
Mon paire es mòrt fa d'annadas.
La mamet Colom es mòrta fa d'annadas.
Lo papet Colom es mòrt la setmana passada.
Demòra pas que la Mameta Pinel per anar registrar los vièlhs occitanofòns de mon enfància. Demòra pas qu'ela per me parlar de mon paire.
L'aurai lo coratge?
.
òc! l'auràs lo coratge,benlèu qu'escotaràs pas çò que te contarà ara, mas un jorn te farà besonh...o podràs escotar.formiga o cigala? per çò qu'es de la familha, las formigas t'ajudan a vielhir.
ResponEliminaAdishatz Mela,
ResponEliminaPerdonatz que sapiga pas parlar occitan, perquè soi un dels catalans que visitan lo blog e, coma lengas germanas que son, l'entend plan, mas si cal escrire soi 100% autodidacta e me fa un pauc de vergonha ;)
I ara en català: cada vegada que mor una persona, mor tot un món amb ella, i, en el cas de les llengües minoritàries, això es fa molt més palès. És una llàstima que França, en tantes altres coses un exemple per a altres països, no tingui cura del seu patrimoni lingüístic.
El català a Espanya s'ha mantingut força, però és cert que s'han perdut moltes maneres de parlar. Recordo per exemple aquell barceloní tan genuí dels meus avis, d'abans de la guerra, que ja no es parla més. La veritat és que ara es parla una barreja de "cantanyol" i "català normatiu" après a l'escola, i aquell català popular i genuí es va perdent, ara només es parla als pobles, i encara gràcies.
Rafel (un lector de Barcelona)
L'aiga bona
ResponEliminaIèu, mos grands, qu'entre elis parlavan sonque l'occitan, me portavan a un ostal ont demorava dos vièlhs. Dins aquel ostal i avia de siròp de menta. Èra l'ostal del siròp de menta, l'apelavi "l'aiga bona", debiaí èsser vertadièrament pichon... Èra un ostal borges de Caussada, amb un façada grandiosa : una mena de capial que fasia un pauc alsacian, enfin, me sembla. Per nos autres, quicòm coma un pichon castel. Mon papet avia trabalhat coma baile per aquel mossur qu'avia agut una pepinièra e que travalhava pas de sas mans. Aquí se parlava plan, èran de monde coma cal, se parlava solament lo francès. Mas ièu m'en fotiai plan de l'occitan e del frances, çò que m'interessavi èra aquel veire long plenh d'aiga verda e sucrada. Los vielhs s'apelavan Monsur e Madama Milhet, e aquel nom, Millet/Milhet a tot'ara per ièu la color, lo gost, lo perfum sucrat del siròp de menta. Monsur e Madama Milhet, mon grand e ma granda son mòrts dempuèi longtemps, lo siròp de menta m'interessa pas mai, en defòra de l'associacion amb lo nom de Milhet. De mon grands me demora solament çò que me volian pas balhar, o non pecaire ! Un pauc de lor lenga privada, la lenga qu'èra per elis mai que mai lo biais de repotegar e de se gular dessus, e de dire sens crenta, e mai davant lo dròlle, qu'urusament comprenia pas res : "Dieu me damne", “coquin de Dieu” e "mila Dieus". "Mila Dieus" aquò sonava un pauc coma Milhet : i avia dins aquèla imprecacion demoniaca coma una punta de menta.
mercés a tu, Melani, que tot aquò èra tombat dins la nuèit prigonda de ma paura memòria,
L'aiga bona
ResponEliminaIèu, mos grands, qu'entre elis parlavan sonque l'occitan, me portavan a un ostal ont demorava dos vièlhs. Dins aquel ostal i avia de siròp de menta. Èra l'ostal del siròp de menta, l'apelavi "l'aiga bona", debiaí èsser vertadièrament pichon... Èra un ostal borges de Caussada, amb un façada grandiosa : una mena de capial que fasia un pauc alsacian, enfin, me sembla. Per nos autres, quicòm coma un pichon castel. Mon papet avia trabalhat coma baile per aquel mossur qu'avia agut una pepinièra e que travalhava pas de sas mans. Aquí se parlava plan, èran de monde coma cal, se parlava solament lo francès. Mas ièu m'en fotiai plan de l'occitan e del frances, çò que m'interessavi èra aquel veire long plenh d'aiga verda e sucrada. Los vielhs s'apelavan Monsur e Madama Milhet, e aquel nom, Millet/Milhet a tot'ara per ièu la color, lo gost, lo perfum sucrat del siròp de menta. Monsur e Madama Milhet, mon grand e ma granda son mòrts dempuèi longtemps, lo siròp de menta m'interessa pas mai, en defòra de l'associacion amb lo nom de Milhet. De mon grands me demora solament çò que me volian pas balhar, o non pecaire ! Un pauc de lor lenga privada, la lenga qu'èra per elis mai que mai lo biais de repotegar e de se gular dessus, e de dire sens crenta, e mai davant lo dròlle, qu'urusament comprenia pas res : "Dieu me damne", “coquin de Dieu” e "mila Dieus". "Mila Dieus" aquò sonava un pauc coma Milhet : i avia dins aquèla imprecacion demoniaca coma una punta de menta.
mercés a tu, Melani, que tot aquò èra tombat dins la nuèit prigonda de ma paura memòria,