Un pauc de poesia... e de dialectologia

Lo poèta Joan Ives Roièr m'a mandat un mail que me pausavi de questions sus aqueste article "les". E demanda : "Per mon sonet, seriá ben de tornar prendre la version des Temps passats,
en copiat-pegat, que mando pereu : esparnhariá de decas coma lOòm, ò preśencia"
Causa facha , Mossur:

LXXXV



Les cacos dau país dins les cafès tardiers
vènon faire terrassa au bòn de la serada ;
lei veires son vuejats, lei braguetas gonfladas,
la votz ressòna fòrt sota lei marroniers.
La camisa dubèrta, un còr entre-badier,
l'arcòl dins lo sang viu peçuguent les coradas
l'òm se paga lo temps de tornada en tornada :
- E manda-l'i encar'n còp, anem, qu'ei lo darrier !
Sensa donar la man lei flics ne'n fan sa ronda
esperent qu'a la fin s'escolèsse la bonda
per au patron dau bar anar far la leiçon.
Puei dins son ostau vièlh chascun tot solet torna
e mentre lo pantais d'una preséncia s'orna,
lei segas dins la nuech fan sa paura meisson.

Joan-Ives ROIER, Òbras en Rimas, Forcauquier, 1980
e dins Les Temps Passats, Jorn, que podètz comandar aquí.

Alara, de qu'es aqueste "les" vos demandatz totes, e ben la responsa del poeta:

Per la respònsa a la question,
en Forcauqueirés la s ei mantenguda e articulada (quand tomba pas) davans vocala e p, c/q, t,
e vocalisada en i (ò tomba) en tota situacion autra.

Aquò vau per totei lei mots, alevat, dins lo sistèma verbau mai que mai,
una resisténcia de la semantica a la fonetica
(per evitar, per exemple, de confusions entre fas e fai).

La promiera frasa d'aqueu sonet se pronóncia ansin, metent entre parentèsis lei s casudas :

Les cacos(s) dau paí(s) dins les cafè(s) tardiè(rs)

(Encara que aquí la s de país posquèsse de còps resistir.)

Ben entendut, mon escritura a fach la causida de pas rendre còmpte de la totalitat dau fenomène, (deuriáu autrament escriure vos ai dich e voi fau...) ne'n gardent just ce que faliá (les articles e sa familha, lo vèrb èsser) per donar son identitat au parlar.

Ai considerat les autres cas coma relevent de la realisacion orala, que se fai d'esperela un còp lo parlar identificat.

Ai pas notat d'autrei formas localas, coma la quasi-monoftongason de au.
Es ansin qu'un Plauchud, per mai se sarrar dau parlar locau, escriviá ouriai di per auriatz dich, pa per pas etc., ce qu'ei sovent de mau legir.
Per exemple, venguda pòt se prononciar vengua (mai pas totjorn),
ce qu'escriviá eu vengueu, coma pereu recampa per recampadas...
Vuejats, que se tròba aicí, lo prononcièm viuja(ts), etc.

Mai m'aviso que la question anava pas tant luenh, e m'arrèsto.

Mercés Monsur Roier per vòstra responsa e mercés a la Maria-Joana d'aver fach l'intermediari.


Dau còp, lo blòg te pren una auçada culturalo-linguistica que n'ai lo vertigi.