Lectura estivala (2)

Contunhi dins la Seria Negra de Trabucaire. Aprèp aver legit lo libre de la colleccion en catalan, ai legit l'occitan de la seria, Lo Det dau gabian de Pierre Pasquini. Vos rasseguri, ai pas previst de legir lo francés, ai de principis, ieu, òu!

Lo títol m'agradava. Lo det dau gabian. Perque es una causa que compreni. Los gabians, en cò mieu, n'avèm la costuma. Avètz pas que de demandar a Pomponeta e la Jefa qu'an decidit de montar una bòria pedagogica a l'entorn dels gabians que nisejan sus son teulat. A ben òc, quand i èri, ieu, a l'ostal, coma roncavi, aquò fasiá paur al gabian, mas ara que pas degun mai ronca, los gabians i son d'aise. I a un parelh de causas que li agradan pas gaire al gabian : que li ronques dessús, que l'agaches un pauc tròp francament, que crides mai fòrt qu'el e que braceges. Amic gavach, se, un jorn sus la plaja de Palavàs o ai Godas, un tropèl de gabians t'ataca, te vau donar la solucion. E rigatz pas! Lo gabian es una salopariá agressiva que i a pas res de manjar dedins. Doncas, amic gavach, se los gabians t'atacan, te los cal imitar, lo gabian es un animal susceptible, te cal cridar coma un gabian - se sabes pas imitar lo gabian, pòs imitar la fòca, es parièr mas sens Brigitte Bardot nusa sus la banquisa - e te cal bracejar coma s'aguèsses d'alas, òc, o sabèm nosautres que t'envolaràs jamai mas lo gabian, el, o sap pas, que lo gabian en mai de tot çò ja dich, es con. Normal, es un aucèl, e los aucèls son pas coneguts per son intelligéncia, la pròva, pas degun manja de cervèlas d'aucèls mentre que manjan las cervèlas de moninas.

Aprèp, as de legendas urbanas portuàrias creadas per de trobadors modèrnes vestits de blau, e lo mond se creson, puèi, que lo gabian es un animal simpatic gauchista. 

E mon libre, macarèl!

Pichòta comparason amb l'autre de la meteissa seria : es mai espés, aquò te fa una istòria plan mai rica, mens anonciada, amb mai de personatges, mai de tot qué. 
L'istòria : a Marselha, una estatua desapareis, la remplaçan per una autra que peta. Los enquestaires devon trobar l'estatua raubada pel bon equilibri de la ciutat, seguissèm los enquestaires, l'escultor de l'estatua qu'a petat que fugís lo mond que lo paguèron per aquò far, los missants - mai que mai un Hulk netejaire omosexual plen de principis- e una policièra venguda en vacanças quasi per asard qu'es tanben l'èx de l'escultor. Lo libre que cal per l'estiu. 
Coma l'autre, daissa la pòrta dubèrta a una seguida que serà la benvenguda. Que de policièrs en occitan, m'agradariá de ne poder legir a bodre e de los pagar pas car e de los trobar en cò del boquinista. Oè, ai lo drech de pantalhar, mèrda.


D'extraches! 

"- Sas que non! L'aviá dich d'una votz bronzenta. De l'autre costat dau burèu, degun risiá o se seriá azardat a esquiçar un sorrire. Èran palaficats. Lo comissari Aubèrt, totei l'apelavan "Sasquenon". Èra, se disiá, son espression preferida, emai foguèsson pas nombrós a l'aver ausida dins sa boca. Se parlava d'un sasquenon rondinat per lei pichòts afaires, d'un sasquenon grisàs pèr leis afaires ordinaris. S'imaginava un sasquenon pistachier pèr leis afaires en dessota de l'emboriga. E s'evocava, enfin, un sasquenon terrible pèr leis afaires merdassiers que se sabiá jamai quora s'acabarián, e que te donavan lo langui rèn que d'i pensar. Lo sasquenon qu'avián ausit laissava ges de plaça au dobte. La tempèsta començava e n'avián ausit que lo promièr tròn."

"Ansin, quora se retrobèt sus la plaça Izzo, davalèt vèrs la plaça Daviel, prenguèt la carriera de la Preson en esperant que foguèsse pas un presagi, e tombèt sus lo pòrt. Miègjorn veniá de picar e leis emplegats dau centre e de la municipala se rendián dins un dei nombrós restaurants pròchi de la carriera de la Republica o anavan fins qu'a la Jolieta. La mescladissa d'immigrats paures e de classas mejanas se vesiá dins la succession de negòcis completament diferènts, coma dins la diversitat dei gents. Aquí, l'omogeneïtat tant vouguda deis amenajaires èra luènh de la realitat. Lei toristas qu'aparèisson despuèi quauqueis ans n'èran destorbats, subretot quand volián prendre de fotòs. Volián dau tipic coma totei lei toristas, mai dau tipic pur : dau provençau, dau marselhés de preferéncia. E lo malastre es que lo tipic de Marselha es d'èstre pas pur . Un bèu immòble dau sègle dètz-e-nòu a totjorn una botiga d'un roge pimpant a costat, quand es pas un molon de bordilhas. Una Marselhesa sortida de Pagnol es a costat d'una maugrabina, o d'una vietnamiena qu'an probable totei tres lo meme acènt marselhés. Sensa comptar leis endrechs brancats clafits de Marselhés qu'assajan de faire modèrne coma a París o Barcelona e d'estrangiers qu'assajan de faire lei Marselhés. Dins aqueu movement perpetuau, lei mai tipics son lei toristas que degun pensa a fotografiar. Daumatge!"

Bon, ara, lo defaut gròs del libre, que, malurosament, es lo defaut de totes los libres que legissi d'aquesta passa : las fautas. Oè, o sabi, avèm pas de corrector ortografic automatic sul tractament de tèxt, mas mèrda! i a tot plen de mond competent e format per far un trabalh de correccion, e mai ne coneissi d'unes que o farián a gratis. Avètz benlèu remarcat la fauta gròssa del títol sus la cubèrta, dins lo libre "det", es escrich "det", la fauta es pas que sus la cubèrta. Aprèp, benlèu (escrich *belèu dins lo libre) que i a de decisions de l'autor, per exemple, sembla que la "x" sus son ordenador marchava pas, exacte ven *eisacte, exemple ven *eisemple, decisions sieunas, errors, mèscla de las doas grafias? Sabi pas, çò que sabi es que m'emmèrda e m'enràbia. 
Se m'engarci sola, es que n'ai mon confle de legir las darrièras publicacions amb un molon de decas, e parli pas d'aqueste libre en particular. "cala-te, n'i a a bodre de decas sus ton blòg", vertat, mas ieu ai pas la pretencion de publicar un libre, e lo blòg se pòt modificar, un libre estampat, un còp qu'es estampat e ben es estampat. Ne profièchi per granmercejar un còp de mai Mèstre Andriu per sa paciéncia e sas lecturas e correccions menimosas d'aqueste blòg. Enfin, ne tornarai parlar d'aqueste problèma.


Vòli pas passar per la conassa psicorigida de servici, alara vau parlar tornarmai del libre qu'ai pres de plaser a legir, çò qu'es la qualitat principala que demandi a un libre. 
L'istòria se debana a Marselha. Vergonhassa de ma vida, soi pas jamai anada a Marselha. Marselha, per ieu, es un mite. Un mite cinematografic amb Plus Belle la Vie Pagnol e Guediguian, un mite musical amb IAM, Massilia o Lo Còr de la Plana e un mite literari amb Izzo e Carrese. E de legir un policièr marselhés de mai m'agrada que non sai. 
Ne coneissètz d'autres de polars marselheses?